Գաղտնիք չէ, որ էլեկտրաէներգիան ստանում ենք հողից, լինի դա էլեկտրակայանից, թե՝ հողից հանքանյութեր հանելու համար։ Ոչ մի էներգիայի աղբյուր հնարավոր չէ ստանալ՝ առանց շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության, ուստի և՛ վառելիքի, և՛ արտադրության համար բնական ռեսուրսների կարիքը միշտ էլ կա, անկախ նրանից, թե դա ածուխ է, գազ, միջուկային կամ վերականգնվող աղբյուրներ, միևնույն է, էներգիայի յուրաքանչյուր աղբյուր զբաղեցնում է հողատարածք։
Սակայն, հսկայական տարբերություններ կան էներգիայի աղբյուրների ազդեցությունների միջև: Eco.am սոցիալական հարթակն այսօր կանդրադառնա, թե որքա՞ն հողային մակերես են զբաղեցնում արևային էներգիայի աղբյուր հանդիսացող ֆոտովոլտային վահանակները։
Արևային էներգիան էկոլոգիապես մաքուր, հսկայական և անսպառ ռեսուրս է։ Աշխարհում արդեն վաղուց սպառողը նախընտրում է օգտվել այլընտրանքային էներգիայի աղբյուրներից՝ առավելություն տալով արևային էներգիային։ Արևային ջերմությունից այլ տեսակի էներգիաների ստացման տեխնոլոգիաները բազմաթիվ են: Օրինակ, էլեկտրաէներգիա ստացվում է արևային լուսաէլեկտրական (ֆոտովոլտայիկ) մոդուլների (պանելների) միջոցով՝ արևային ճառագայթումն անմիջականորեն էլեկտրական էներգիայի փոխակերպելով:
Դիտարկենք միայն էլեկտրաէներգիայի հիմնական աղբյուրները, որոնց հողօգտագործումը տրվում է քառակուսի մետրով` ժամում տարեկան արտադրված էլեկտրաէներգիայի մեկ մեգավատ:
Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ աղբյուրների միջև կան հսկայական տարբերություններ, քանի որ հողօգտագործումը մեծապես կախված է տեխնոլոգիայի կիրառությունից և տեղական համատեքստից: Օրինակ հենց արևային էներգիան, որտեղ նյութի համատեքստը և տեսակը մեծ նշանակություն ունեն: Կադմիումից պատրաստված արևային մարտկոցներն ավելի քիչ էներգիա և նյութեր են օգտագործում, քան՝ սիլիկոնային վահանակները։ Հետևաբար՝ մեկ միավորի համար ավելի քիչ հողատարածք է զբաղեցվում:
Նաև մեծ նշանակություն ունի թե այդ վահանակները կտեղադրվի տանիքներին, թե գետնի վրա: Տանիքի արևային էներգիան ակնհայտորեն ավելի քիչ լրացուցիչ հողի կարիք ունի, քանի որ պարզապես օգտագործում ենք արդեն զբաղեցված տարածք՝ գոյություն ունեցող շենք-շինությունների տանիքներում: Այնուամենայնիվ, նրանք իրենց կյանքի ցիկլի ընթացքում որոշակի հողի կարիք ունեն, քանի որ դեռևս պահանջում են նյութերի արդյունահանում՝ դրանք պատրաստելու համար։ Ինչպես նաև, էներգիա (հիմնականում էլեկտրաէներգիա), որն օգտագործվում է սիլիցիումի մաքրման համար: Ի վերջո, վահանակների խտությունը և հեռավորությունը նույնպես տարբերություն ունեն:
Այսպիսով, նշանակություն ունի, թե որտեղ և ինչպես ենք տեղակայում արևային վահանակը, որից էլ կախված է, կզբաղեցնենք շա՞տ, թե՝ քիչ հողատարածք, քան օգտագործում ենք այսօր։
Որոշակի ուսումնասիրությունների արդյունքում մասնագետները առաջարկում են արևային վահանակների տակ գտնվող հողը օգտագործել օրինակ՝ հողագործության համար, այն համարելով որպես «համատեղ օգտագործվող հող»։
Ապացույցներ կան, որ այս ագրովոլտային համակարգերը, որտեղ ֆոտովոլտային վահանակներ են տեղադրվում գյուղատնտեսական հողերի վրա, կարող են ընդհանուր հողերի հիանալի օրինակներ լինել:
Վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ որոշակի պայմաններում ագրովոլտային մշակաբույսերի բերքատվությունը կարող է նույնիսկ աճել սովորական մշակաբույսերի համեմատ՝ ջրի ավելի լավ հավասարակշռության և գոլորշիացման, ինչպես նաև ջերմաստիճանի նվազման պատճառով
Այնուամենայնիվ, մասնագետների ուսումնասիրությունների արդյունքում արևային ֆոտովոլտային կայանները, արտադրած մեգավատտի հաշվարկով, հողային մակերես քիչ են օգտագործում։ Ուսումնասիրություններն ընդգծում են մի կարևոր կետ. հողօգտագործման ծախսերը կարող են շատ տարբեր լինել՝ կախված, թե որտեղ են կառուցված էներգիայի աղբյուրները և որոնք են այդ հողերի այլընտրանքային օգտագործումը: Էներգիայի աղբյուրը, որն ընդլայնվում է դեպի բնական միջավայրեր կամ անտառներ, նույնը չէ, ինչ անարդյունավետ անապատում արևային ֆերմա կառուցելը:
Թողնել մեկնաբանություն